ویتامین D
ویتامین D یا ویتامین نورخورشید
چراکه مواجهه با نور خورشید از طریق تابش اشعه ماورابنفش به پوست کلسترول را به ویتامین D تبدیل می کند.
پیش سازهای ویتامینD
دو نوع استرول می تواند به عنوان پیش ساز ویتامین D بکار رود:
1- استرول موجوددر چربی های حیوانی(7دهیدروکلسترول)
2- استرول موجوددر چربی های گیاهی (ارگسترول)
تاثیر سن بر سنتز ویتامین D
پوست افراد سالمند کفایت کمتری در تولید ویتامین D بدنبال جذب اشعه ماورابنفش نشان می دهد،
چراکه پوست آن ها نازک تر و دارای سلول کمتری برای سنتزویتامین D می باشد.
درعین حال در افراد سالمند میزان قرارگیری در نور آفتاب نیز کمتر است
کلیه ها توانایی کمتری در تبدیل این ویتامین به شکل فعالش دارند. (کاهش عملکرد کبد و جریان خون بافتی)
دو سوم سالمندان مبتلا به شکستگی مفصل ران کمبود این ویتامین را نشان می دهند. به نظر می رسد در معرض آفتاب قرار گرفتن بازوها، ساق پا، دست ها و صورت به مدت 10-15 دقیقه و 3-2 بار در هفته باعث تامین ویتامین D کافی حتی در زمستان می شود مگر در کسانی که قادر نیستند و یا نمی خواهند از منزل بیرون بروند.
منابع غذایی ویتامین D
غنی ترین منبع آن نور آفتاب است و غذاها منابع فقیری از این ویتامین هستند. از جمله منابع خوب رژیمی میتوان جگر حیوانات (D2 یا D3)، ماهیهای چرب (سالمون و کاد)، زرده تخم مرغ وو روغن های ماهی را نام برد. غلات، گوشت لخم، سبزیجات و میوه ها مقادیر ناچیزویتامین D دارند. منابع نسبتا فقیر ویتامینD3 شامل شیر انسان و شیر غنی نشده گاو میباشند. شیر غذای انتخابی برای غنی سازی می باشد چراکه حاوی کلسیم است.
علائم رایج کمبود ویتامین D
ضعف استخوانی/کاهش سیستم ایمنی/درد عضلانی/اختلالات خواب/خستگی/علائم افسردگی
تغذیه درمانی پزشکی و بیماری های مرتبط با ویتامین D
مولتیپل اسکلروزیس و ویتامین D:
وضعیت ویتامین D در بیماران مبتلا به MS باید از طریق اندازه گیری 25 هیدروکسی کوله کلسیفرول ارزیابی و مکملیاری با ویتامین D در این افراد صورت گیرد.
استئوآرتریت و ویتامین D:
بسیاری از بیماران مبتلا به استئوآرتریت دریافت ناکافی ویتامین D و کلسیم دارند. سطح سرمی پایین 25-هیدروکسی ویتامین D در این افراد شایع بوده و میان سطوح سرمی 25-هیدروکسی ویتامین D و یافته های بالینی (تحلیل غضروفها) در این افراد ارتباط معکوسی وجود دارد.
ویتامین Dو بارداری:
کمبود شدید ویتامین D منجر به ریکتز (نرمی استخوان) مادرزادی و شکستگی استخوان در نوزاد می شود و گاهی ممکن است به صورت تشنج بروز پیدا کند.کمبود ویتامین Dدر زنان دارای پوست تیره و زنانی که در عرض های جغرافیایی که تابش نور خورشید کم دارند، گزارش شده است. زنانی که در معرض خطر بارداری با سطح پایین ویتامین D هستند عبارتند از افراد با BMI بیشتر از 30، افراد با سوءجذب چربی و کسانی که از کرم های ضد آفتاب به همراه مصرف رژیم غذایی فقیر استفاده می کنند. غربالگری ویتامین D در این افراد توصیه می شود. ممکن است در تکامل سیستم ایمنی نوزاد، بروز آلرژی و دیابت نوع 1 نیز نقش داشته باشد.
ویتامین D و بیماریهای تیروئید:
این ویتامین یکی از مواد مغذی مورد نیاز و مهم برای برقراری تعادل ایمنی و پیشگیری از تولید اتوآنتی بادیها می باشد و برای سلامت تیروئید، ویتامین D به میزان 1000 واحد در روز در بزرگسالان به شکل کله کلسیفرول مورد نیاز می باشد.
ویتامین D و پرفشاری خون:
سطوح کمتر 25 هیدروکسی ویتامین D با فشار خون بالاتر و پرفشاری خون در ارتباط است. ویتامین D باعث بهبود عملکرد اندوتلیالی و کاهش فعالیت سیستم رنین-آنژیوتانسین می شود و سطوح هورمون پاراتیروئید را کاهش می دهد. به هرحال مکملیاری با ویتامین D بعنوان یک داروی کاهنده فشارخون موثر نبوده و بعنوان داروی ضد فشارخون توصیه نمی گردد
ویتامین D و نارسایی احتقانی قلب:
ویتامین D منجر به بهبود التهاب در بیماران مبتلا به نارسایی احتقانی قلب می گردد. ویتامین D بعنوان یک هورمون استروئیدی منجر به تنظیم بیان ژن و تنظیم معکوس ترشح رنین می گردد ولی هنوز لزوم مکملیاری با ویتامین D در افراد مبتلا به نارسایی احتقانی قلب مشخص نگردیده است
ویتامین D و پیشگیری از آلرژی غذایی در کودکان:
با پیشرفت کمبود ویتامین D در کودکان شیوع آلرژی غذایی افزایش می یابد. کمبود این ویتامین در دوره های حساس رشد منجر به افزایش احتمال تجمع جمعیت میکروبی غیرطبیعی در کولون و افزایش احتمال عفونت در دستگاه گوارش و در نهایت افزایش نفوذپذیری روده می گردد. این امر سیستم ایمنی را تحت معرض موارد آلرژن قرار می دهد. مطالعات بیانگر بهبود ایمنی غشای مخاطی، اکولوژی سالم میکروبی، تحمل به آلرژن ها و پیشگیری از آلرژی های غذایی با درمان زودرس کمبود ویتامین D میباشند.
