ارتباط تغذیه با بیش فعالی در کودکان
نغمه خسروتبار کارشناس تغذیه
بیش فعالی یک اختلال رفتاری شایع است که حدود هشت تا ده درصد از کودکان پیش دبستانی به آن مبتلا هستند.
احتمال ابتلا به این اختلال در پسران سه برابر بیشتر از دختران است. اما علت این تفاوت هنوز ناشناخته است.
مطالعات فراوانی روی نقش عوامل تغذیه ای درایجاد بیش فعالی کودکان انجام شده است که نتایج برخی از آنها را مرور می کنیم.
اسیدهای چرب ضروری
برخی از اسیدهای چرب که در بدن ساخته نمی شوند ولی درحفظ سلامت انسان نقش حیاتی به عهده دارند اسیدهای چرب ضروری نامیده میشوند. اسید های چرب ضروری عبارتند از : اسیدهای چرب امگا 3 ، امگا 6و آراشیدونیک.
مغزانسان حدود 6درصد چربی دارد که ایدهای چرب امگا 3 سهم بیشتری را به خود اختصاص داده است.
یکی از نقش های مهم اسیدهای چرب ضروری ارتباط و انتقال بین سلول های مغز است.اسید چرب امگا3که برای رشد و عملکرد مغز ضروریست ممکن است رفتار وحافظه وکمبود های رفتاری وشخصیتی را بهبود بخشد.
یافته های مطالعات نشان داده است کودکان مبتلا به بیش فعالی دارای سطح پایین تری از اسید های چرب ضروری هستند که در نتیجه مشکلاتی در یادگیری، رفتار ،خواب و عملکرد ایمنی آنان ایجاد میکند، بطوری که
در پسران 6 تا12 ساله که دارای سطح پایین اسیدهای چرب امگا 3 بودند مشکلات کم خوابی بیشتری دیده
شده است.
بهترین منبع اسیدهای چرب امگا 3 ، ماهی آزاد مثل سالمون ، ساردین ، میگو و شاه ماهی است و منابع اسیدهای چرب امگا 6 ، کنجد ، تخمه کدو تنبل و تخمه آفتابگردان هستند ، دیگر منابع اسیدهای چرب ضروری ، آجیل ها ، لوبیای سویا ، روغن بادام زمینی ، و روغن زیتون است .
روی
مطالعات یافته های مختلف ارتباط بین کمبود روی و بیش فعالی را نشان داده است ، به طوری که سطح سرمی روی در کودکان مبتلا به بیش فعالی به طور قابل توجهی پایین تر از کودکان طبیعی بوده است . کمبود روی در کودکان مشکلاتی از قبیل خشونت ، کج خلقی ، گریه های زیاد ، بیزاری و نفرت و ناتوانی در تمرکز را ایجاد می کند. گوشت، ماکیان ، شیر و محصولات لبنی 80 درصد کل میزان روی غذایی را تشکیل می دهند. سایر گوشتها جگر ، پنیر ، غلات سبوس دار ، لوبیای خشک ، مغز ها ، و محصولات سویا نیز منابع نسبتا خوب روی هستند .
کلسیم
کمبود کلسیم ممکن است بیش فعالی را به وجود آورد. بنابراین میتوان با تنظیم یک برنامه غذایی مناسب حاوی کلسیم نظیر پنیر ، شیر ، بستنی ، ماست ، سبزیجات برگ سبز مانند کلم ، برگ های سبز شلغم ،یا مکمل های کلسیم این کمبود را بر طرف کرد.
شکر
یافته های برخی از مطالعات نشان داده اند که مصرف شکر ممکن است سطح آدرنالین را در کودکان به میان 10 برابر افزایش دهد . بنابراین این نتایج بیانگر ارتباط مستقیم بین رفتارهای خشونت آمیز با دریافت بالای شکر است
ویتامین های گروه B
کمبود این گروه از ویتامین ها در کودکان بیش فعال شایع است . نتایج یک مطالعه روی 27 کودک مبتلا به بیش فعالی نشان داد که مصرف روزانه 200 تا 300 گرم فسفاتیدیل سرین به مدت 2 ماه منجر به بهبودی قابل توجهی در ظرفیت یادگیری و رفتاری آنان شده است .
منیزیم
نتایج برخی از بررسی ها نشان داده اند که کمبود منیزیم در کودکان بیش فعال وجود دارد ، به طوری که با دریافت منیزیم ، بیش فعالی در آنان به میزان قابل توجهی کاهش یافته است .
منابع غذایی منیزیم عبارتند از : مغزها ، حبوبات ، غلات آسیاب نشده ، شیر و سبزیجات برگ تیره
آلرژی های غذایی
آلرژی های غذایی می توانند باعث بروز نشانه هایی از بیش فعالی شوند. از مواد غذایی که باعث آلرژی می شوند می توان شکر ، شکلات ، تخم مرغ ، گندم ، رنگ ها ، طعم دهنده ها ، افزودنی ها ، و ذرت را نام برد .
توصیه های تغذیه ای برای کودکان مبتلا به بیش فعالی
- رزیم کم شکر ، پرهیز از خوردن قند های ساده و شیرینی ها
- استفاده بیشتر از پروتئین ها مثل مرغ ، تخم مرغ ، گوشت قرمز
- حذف یا کاهش مواد آلرزی زا مثل : بادام زمینی ، شکلات ، شکر ، گندم ، سویا ، گیلاس ، آلبالو ، توت فرنگی کشمش ، نوشابه ها ، هلو ، آلو ، پرتغال ، بیسکویت ، توت ، گوجه فرنگی ، آدامس ، سس ، آب لیمو ، کنسروها ، ترشی ، قهوه و چای
- درمان کمبودهای تغذیه ای و استفاده از مکمل های غذایی
- حذف یا کاهش افزودنی ها ی خوراکی و رنگ های مصنوعی مثل : بادام بو داده ، ادویه های معطر ، آب نبات ها ، کیک ها ، دسر ها ، غلات صبحانه و نوشابه ها
- استفاده از منابع غذایی امگا 3 مانند ماهی ، روغن زیتون و گردو در برنامه غذایی روزانه
- استفاده از میوه و سبزی تازه
-حذف غذاهای سرخ شده
