|
زردچوبه چه خواصی دارد
فیروزه عمرانی ،کارشناس تغذیه و رژیم درمانی
زردچوبه یک گیاهی است علفی ، پایا و دارای ریزوم هایی که ازآن ساقه هوایی به ارتفاع یک تا یک ونیم متر خارج می شود . برگ های این گیاه در قاعده ساقه تقریبا غلاف دار و در بالای ساقه بدون غلاف هستند . ساقه گلدار از بین برگ ها خارج شده و به رنگ سبز مایل به زرد یا زرد است . قسمت مورد استفاده ، ریزوم هاست که کشت کاران پس از کندن و بیرون آوردن از زمین ، ریشه های فرعی را جدا کرده و پس از شست و شو ، در آفتاب خشک می کنند سپس به مصرف می رسانند زردچوبه جزء خانواده زنجفیل می باشد شاید بیشترین جزء فعال زردچوبه کورکومین است که ممکن است 2تا 5 درصدکل زردچوبه را تشکیل دهد و به صورت زرد رنگ است که از زردچوبه بوسیله اتانول استخراج می گردد .
ساختمان کورکومین ( C12H2O6 ) اولین بار در سال 1815 بوسیله وگل و پلاتیر توضیح داده شد و در سال 1910 بوسیله لمپ نشان داده شد و ساختمان شیمیایی آن در سال 1913 شناخته شد .
این گیاه بومی نواحی جنوبی آسیاست و به طور وسیع در تمام نقاط هند ، نواحی جنوبی چین ، تایوان ، ژاپن ، اندونزی و بعضی نواحی آفریقا کشت می شود . بیشترین زردچوبه دنیا از هندوستان تامین می شود . زردچوبه ترکیبی است که به مقدار زیاد در کشورهای مختلف در رژیم غذایی استفاده می شود در طب سنتی کشور هند از زردچوبه برای بیماریهای صفرا وی ، بی اشتهایی ، سرماخوردگی ، دیابت ، بیماریهای کبدی ، روماتیسم و ورم سینوس ها استفاده می کردند . در یک نوشته کهن هندی از زردچوبه به عنوان محرک طبیعی و ضدنفخ یاد کرده است. پودر زردچوبه مخلوط با لیمو در خانواده ها برای درمان پیچ خوردگی و متورم شدن قسمت آسیب دیده استفاده می شود .
در آمریکا از کورکومین به عنوان یک عامل تغییر رنگ در پنیر ، ادویه ها و خردل ، غله ، حبوبات ، ترشی ، تکه های کوچک سیب زمینی ، سوپ ، بستنی و ماست استفاده می کنند .
تاریخچه زردچوبه :
زردچوبه چون زنجفیل از قدیم الایام مصرف می شده است . پزشکان چینی و هندی در هزاران سال پیش آن را برای درمان چشم درد و زخمهای جلدی به کار می بردند . این پزشکان زردچوبه را با شیر می جوشاندند و آن را داروی ممتازی برای درمان زکام می دانستند .
(( دیوسکورید )) طبیب یونان قدیم آن را به نام زعفران هندی نامیده بود و عقیده داشت که زردچوبه دارای همان خواصی است که زعفران دارد . در قرون وسطی اعراب زردچوبه را در اروپای غربی معرفی کردند .پزشکان قرن نوزدهم زردچوبه را اشتهاآور می دانستند که انسدادکبد و طحال را برطرف کرده و برای یرقان و سنگ کلیه مفید است .
کشت این گیاه در سال 572 پس از میلاد مسیح توسط ایرانیها آغاز شد . این ادویه علاوه بر استفاده در طبخ غذا برای رنگ کردن پارچه های پنبه ای ، پشمی ، ابریشمی و همچنین به عنوان اسانس در داروسازی و عطرسازی نیز مورد استفاده قرار می گیرد .
ترکیبات شیمیایی :
زردچوبه دارای اسانسی است مرکب از اسیدهای والرینیک و کاپریلیک ، یک درصد فلاندرن ، سابی نن ، یک درصد سیننول و یک درصد بورننول است همچنین دارای نوعی الکل به نام تورمرول می باشد به علاوه دارای کورکومین ( یک ماده نارنجی زرد قابل تبلور ) و کورکومون ( یک ماده زرد رنگ ) است . از کورکومین نوعی کاغذ جهت سنجش pH محلولها استفاده به عمل می آورد.
اثرات مهم :
مهم ترین خاصیت زردچوبه ، خاصیت صفراوی آن است . از دیگر خواص آن اثرات ضد التهاب ، ضد سموم بعضی مارها ، ضد ورم ، ضد سموم کبدی ، ضد باکتری ، ضدسرطان ، ضدنفخ و مقوی معده هستند . شرح بعضی خواص مهم ان عبارتند از :
خاصیت ضد اکسیدان : این خاصیت مربوط به هر دو دسته مواد محلول در آب و چربی آن است . این خاصیت قوی تر از ویتامین E است .
خاصیت ضد سرطان : این خاصیت را مربوط به اثرات ضد اکسیدان مستقیم یا از طریق خنثی کردن رادیکالهای آزاد و یا خنثی کردن بعضی از مواد مؤثر کارسینوژن می دانند که در آزمایشات داخل و خارج از بدن به اثبات رسیده است .
خاصیت ضد ورم : خاصیت ضدورم زردچوبه مشابه اثر کورتیزون یا فنیل بوتازون است .
زردچوبه و بیماریهای قلبی – عروقی : زردچوبه دارای خاصیت کاهش کلسترول و جلوگیری از چسبندگی پلاک هاست .
زردچوبه و کبد : از نظر محافظتی اثراتی شبیه به گلی سریزین یا سیلی مارین را ایجاد می کند .
روده ای- معده ای : زردچوبه دارای اثرات ضدنفخ و ازیاد آنزیم های روده و معده است . مقدار زیاد آن ممکن است باعث زخم شود : ولی مقدار کم آن باعث افزایش ترشحات معده شده و از زخم حاصل از استرس ، الکل و ایندومتاسین جلوگیری می کند .
ویژگی ضدمیکروبی زردچوبه : اسانس زردچوبه دارای خاصیت ضد میکروبی به روی بسیاری از میکروارگانیسم ها از جمله استافیلوکوک ، استرپتوکوک ،کلستریدیوم ، سارسینا ، کورینه باکتریوم و خاصیت ضد قارچی است .
ویژگی ضد آلزایمری زردچوبه : محققان به تازگی دریافته اند که نوعی ویتامین D به همراه یک ترکیب شیمیایی در زردچوبه به نام کورکومین می تواند سیستم ایمنی بدن را به از بین بردن بتا آمیلوید تحریک کند . بتا آمیلوید باعث ایجاد پلاک هایی مشود که به عنوان نشانه و نمادی از بیماری آلزایمر است .
ویژگی ضد دیابتی زردچوبه : زردچوبه باعث افزایش ترشح انسولین و کاهش قند خون می شود و ادویه مناسب برای بیماران دیابتی محسوب می شود .
خواص دارویی :
- گرفتگی و انسداد صدا را باز می کند .
- زردچوبه بهترین داروی ضدتورم است و در اروپا و آمریکا از آن بدین منظور استفاده می کنند .
- برای خشک کردن زخمها و رفع درد آنها می توان از گرد خشک زردچوبه استفاده کرد .
- مخلوط یک قاشق غذاخوری زردچوبه و یک قاشق سرکه برای درمان یرقان مفید است .
- برای رفع دندان درد آن را در دهان انداخته و بجوید .
- زردچوبه بادشکن ، تصفیه کننده خون ، تب بر ، محرک و انرژی زا است .
- از زردچوبه برای درمان کمردرد و سینه درد نیز استفاده می شود .
- خانم هایی که عادت ماهانه آنها نامنظم است برای تنظیم آن می توانند از زردچوبه استفاده کنند.
- برای درمان اسهال و اسهال خونی دم کرده زردچوبه مفید است .
- برای درمان التهاب لثه زردچوبه را دم کرده و آنرا قرقره کنید .
- زردچوبه از سرطان جلوگیری می کند بنابراین حتما سعی کنید که در غذاها از زردچوبه استفاده کنید .
- اکسیداسیون لیپوپروتئین های با چگالی کم ( LDL ) نقش مهمی در پیشرفت بیماری آترواسکلروزیس دارد
مطالعات زیادی نشان می دهد که زردچوبه مانع از اکسیداسیون LDL می شود .
- زردچوبه باعث کاهش کلسترول سرم خون می شود .
- مقوی بینایی و شفاف کننده چشم است و جوشانده آن برای رفع سوزش چشم نافع است
- مالیدن گل زردچوبه بر روی کک صورت مفید است و لکه های پوستی را از بین می برد .
- تصفیه کننده خون است و در حل کردن لخته خون اثر بارزی دارد .
بسته بندی زردچوبه :
زردچوبه درسته و ساییده باید در بسته های تمیز و سالم خشک بسته بندی گردد . جنس آن باید از موادی باشد که بر روی فراورده بی اثر باشد و آن را از جذب رطوبت و کاهش روغن های فرار ( اسانس ) حفظ نماید .
نشانه گذاری : ویژگیهای زیر باید روی هر بسته نوشته یا برچسب شود :
1 – نام دو نوع فراورده
2 – نام و نشانی تولید کننده و یا بسته بندی کننده
3 – جرم خالص به گرم یا کیلوگرم
4 – درجه کالا
5 – اسم کشور تولید کننده
6 – شماره پروانه ساخت از وزارت بهداشت
7 – هر اطلاع دیگری که مورد تقاضای خریدار باشد از قبیل تاریخ بسته بندی برای پودر ، سال برداشت محصول ، تاریخ سائیدن و غیره
توصیه هایی مربوط به شرایط انبار کردن و حمل ونقل :
الف – بسته های زردچوبه باید در انبارهای سرپوشیده ای نگهداری شود که کاملا از تابش آفتاب و باران و حرارت زیاد محفوظ باشد .
ب – اطاق های انبار باید خشک و عاری از بوهای خارجی و در برابر حشرات و حیوانات مصون باشد . تهویه آن بایستی به قسمی مجهز و تحت نظارت باشد که در شرایط خشک عمل نماید . و در صورت وجود رطوبت بسته شود و در خارج از انبار محلی با تجهیزات مناسب جهت دود کردن مواد ضدعفونی تعبیه شده باشد .
ج – بسته ها باید طوری حمل و نقل و جابجا شوند که از باران ، تابش آفتاب و حرارت زیاد مصون و از بوی نامطبوع و آلودگی به خصوص در کشتی ها مصون باشند .
چند نکته :
با وجودی که تاکنون اثرات جانبی از زردچوبه گزارش نشده است ولی در مواردی مصرف آن باید با احتیاط صورت بگیرد .
- مصرف آن در زمان حاملگی باید متعادل باشد.
- کسانی که مجرای کیسه صفراوی آنها بسته و یا دارای اشکال می باشد و یا اینکه دارای سنگهای صفراوی هستند باید با احتیاط از زردچوبه استفاده کنند.
- زیاده روی در مصرف زردچوبه برای قلب مضر است .
مقدار مصرف عادی زردچوبه که هر روز می توان بدون عارضه جانبی از آن استفاده کرد 5/1 تا 3 گرم در روز می باشد .
نتیجه :
یکی از مؤثرترین راهکارها جهت پیشگیری ، درمان و کنترل بیماریها استفاده از مواد غذایی و چاشنی های سالم در برنامه غذایی روزانه می باشد با توجه به اثر ضدالتهابی زردچوبه و همچنین با اثری که بر روی کاهش چربی خون دارد توصیه می شود از زردچوبه به عنوان یک چاشنی غذایی در برنامه غذایی استفاده شود .
References
1- Lampe , v., Milobedeska, J., and Kostanecki, V., Ber . Dtsch . Chem . Ges ., 43,2163,1910.
2 - Lampe , v., Milobedeska, J.,Ber.Dtsch . Chem. Ges., 46,2235,1913
3 – Srimal, R . C . and Dhawan, B.N.,Pharmacology of diferuloyl methane ( curcumin) , a non – steroidal anti – inflammatory agent , J.Pharm . Pharmacol. , 25(6), 447-452, 1973
4 – Jain , S . K . and Defilipps , R.A., Medicinal Plants of india , Reference Publications , Algonac, MI ,1991,p .
120.
5 – Nadkarni, A.K indian Materia Medica , Vol . 1 , Popular Book Depot , Bombay , 1954
6 – گیاهان دارویی و گیاه درمانی . دکترمحمدحسین صالحی سورمقی
7 – http:// ostadrooyesh.blogfa.com
8 – www.darou. Hums.ac.ir/zardchoobe.htm http://
|
|
